Haftalık LME Bakır Bülteni-(39. Hafta 2025)
- aaksoy
- 30 Eyl
- 5 dakikada okunur
Geride bıraktığımız hafta piyasalar açıklanan önemli makro veriler ABD Başkanı Donald Trump'ın ve ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları ile yön buldu.
ABD endeksleri, Fed’in faiz indirimine gitmesinin ardından indirimlerin devam edeceği beklentisiyle geride bıraktığımız haftaya yükselişle başladı. Nvidia’nın OpenAI’ye 100 milyar dolara varan yatırım taahhüdü de yapay zeka (AI) hisselerine ilgiyi artırarak bu yükselişi destekledi. Ancak hafta ortasında yatırımcıların kâr satışlarına yönelmesi, Fed yetkililerinden gelen temkinli mesajlar ve Trump’ın açıkladığı yeni gümrük vergileri piyasaların yönünü aşağı çevirdi. Hafta sonuna yaklaşırken, işsizlik maaşı başvurularının beklentilerin altında kalması ABD ekonomisinin güçlü seyrini ortaya koydu ve faiz indirimi beklentilerini zayıflattı. Son işlem gününde ise beklentilere paralel gelen PCE verisi, faiz indirimlerinin süreceğine dair umutları güçlendirse de endeksler haftayı yükselişle tamamlayamadı.
Fed üyeleri farklı görüşler ortaya koydu: Stephen Miran hızlı faiz indirimlerinden yana olduğunu açıklarken Alberto Musalem, yüksek enflasyonda kesintilere sınırlı alan olduğunu savundu. Beth Hammack temkinli olunması gerektiğini vurguladı, Jerome Powell ise hisse fiyatlarının “oldukça yüksek değerli” olduğunu söyleyerek piyasadaki değerleme endişelerini öne çıkardı.
Trump ise ithal ürünlere yeni gümrük vergileri açıkladı: ilaçlara %100, ağır kamyonlara %25, mutfak dolaplarına %50 ve döşemeli mobilyalara %30. Yeni vergiler 1 Ekim’de yürürlüğe girecek.
Makro veri tarafında ise ABD, GSYİH %3.8 ile %3.3'lük beklentinin üzerinde artarken, işsizlik başvuruları Temmuz’dan bu yana en düşük seviyeye indi. ABD, PCE enflasyonu ise yıllık %2.7 ile beklentilere paralel geldi.
Asya borsaları ise geride bıraktığımız haftaya Çin Merkez Bankası’nın (PBOC) borçlanma faizini art arda dördüncü ayda da değiştirmemesiyle başladı. Bu durum, piyasada yeni teşvik adımlarının gelebileceği beklentilerini güçlendirerek endekslerde yükselişi destekledi. Ancak hafta sonuna yaklaşırken Trump’ın açıkladığı yeni gümrük vergileri sonrasında özellikle ilaç şirketlerinde görülen sert düşüşler piyasaları aşağı çekti. Buna rağmen Asya borsaları haftayı primli kapatmayı başardı.
Ayrıca, 1-8 Ekim tarihleri arasında kutlanacak Ulusal Bayram tatili öncesinde Çin'de yeniden stoklama talebine rağmen, yüksek fiyatlar ve ABD faiz oranlarına ilişkin belirsizlik risk iştahı olumsuz etkilendi.
Dolar, ABD'de güçlü gelen ekonomik verilerin ardından faiz indirimi beklentilerinin düşmesiyle dün kaydettiği kazanımları büyük ölçüde korudu. Dolar endeksi, haftayı %0,38 primle 98,152 seviyesinden tamamladı. Euro dolar karşısında haftayı %0,26 kayıpla $1,1701 seviyesinden tamamladı. Sterlin dolar paritesi ise haftayı %0,49 kayıpla $1,3400 seviyesinden tamamladı.
Ukrayna'nın Rusya'nın enerji altyapısına yönelik saldırıda bulunmasıyla, Rusya'yı yakıt ihracatını kısıtlayacak ve ham petrol üretimini azaltmaya sevk edecek adımlar değerlendirmesine yol açtı. Brent ham petrol haftayı %5,17 seviyesinde primle 70,13 dolardan tamamladı.
Geçtiğimiz hafta 3M LME bakır, $9.927,5 - $10.485 aralığında işlem gördü. Bakır fiyatları haftaya, Eylül ayı başında meydana gelen bir kazanın ardından dünyanın en büyük bakır madenlerinden biri olan Freeport Indonesia'daki Grasberg madeninde mücbir sebep ilan ederek üretimin askıya alınmasının arz endişelerinin artmasıyla primli başladı. Ancak güçlü dolar yükseliş potansiyelini sınırladı. LME bakır 25.09.2025 Perşembe günü 29 Mayıs 2024 tarihinden beri en yüksek seviye olan $10.485’a kadar yükseldi ve haftayı %2,09 artışla $10.205 seviyesinden tamamladı.
Asya endeksleri, Çin’de Çarşamba günü başlayacak resmi tatil öncesinde Çin’de açıklanan güçlü verilerin desteğiyle yeni haftaya primli başladı.
Ayrıca Çin Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre, İmalat Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI) 49,8 olarak gerçekleşti. Ekonomistler 49,6 gelmesini bekliyordu. Bu seviye hâlâ daralmaya işaret etse de, Mart ayından bu yana görülen en güçlü veri oldu.
ABD tarafında ise, Trump ile Demokratlar arasındaki bütçe görüşmelerinde ilerleme sağlanamamasının ardından Başkan Yardımcısı JD Vance hükümetin "durma noktasına doğru gittiğini" söyledi. Ek ödenek bulunmaması ve hükümet fonksiyonlarının Çarşamba'dan itibaren kademeli olarak durması halinde bu hafta açıklanacak olan istihdam verileri ertelenebilir. Ayrıca ABD'nin açıkladığı yeni gümrük vergilerinin de yarın devreye alınması bekleniyor.
Haftanın ilk işlem gününde, ABD'de hükümetin kapanma olasılığının kritik istihdam verilerinin açıklanmasını geciktirebileceği endişeleriyle hisse senedi piyasaları sınırlı kazanımlar elde etti. Bu belirsizlik ortamı, yatırımcıları güvenli liman varlıklara yönlendirdi. Nasdaq endeksi %0,48, S&P 500 endeksi %0,26 ve Dow Jones endeksi %0,15 seviyesinde primlerle günü tamamladı.
Dolar, ABD'de istihdam verilerinin yayımlanmasını geciktirecek olan devlet hizmetlerinin durması ihtimalinin etkisiyle görülen temkinli işlemlerde değerini korudu. Dolar endeksi dün günü %0,25 seviyesinde kayıpla tamamlamasının ardından bugün 97,802 seviyesinden %0,11 kayıpla işlem görüyor. Euro dün dolar karşısında günü %0,21 primle tamamlamasının ardından bugün %0,03 primle $1,1728 seviyesinden işlem görüyor. Sterlin dün dolar karşısında günü %0,19 seviyesinde primle tamamlamasının ardından bugün %0,13 primle $1,3443 seviyesinden işlem görüyor.
Petrol fiyatları, Irak'tan Türkiye'ye petrol akışının yeniden başlaması ve OPEC+'ın üretimi artırma kararı almasının arz fazlası beklentilerini kuvvetlendirmesiyle geriledi. Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatı %1,36 gerileyerek 62,59 dolar seviyesinde işlem gördü.
Altın fiyatları, ABD'de hükümetinin ödeneksiz kalacağı endişeleri ve Fed'in faiz indirimlerine devam edeceği beklentileriyle tekrar rekor kırdı. Altının spot piyasadaki ons fiyatı 3,871.45 dolara yükselerek yeni tarihi zirveyi gördü. Ay başından bu yana %12.1 yükselen altın, mevcut ivmeyi korursa Ağustos 2011'den bu yana görülen en iyi aylık performansı kaydedecek.
3M LME Bakır dün, dünyanın ikinci büyük madeninde meydana gelen kaza sonrası küresel arz endişelerinin artması ve zayıflayan doların desteğiyle günü $10.428,5 seviyesinde %2,19 primle tamamladı. Bakır fiyatları bugün yüksek seviyeden gelen satışların baskısıyla $10.339 seviyesinde %0,86 kayıpla işlem görüyor.
HABERLER
Uluslararası Bakır Çalışma Grubu (ICSG), son aylık bülteninde, küresel rafine bakır piyasasının Temmuz ayında 57.000 metrik ton arz fazlası verdiğini, Haziran ayında ise 14.000 metrik tonluk bir arz açığı verdiğini belirtti.
- ICSG, yılın ilk 7 ayında piyasanın 101.000 metrik ton arz fazlası verdiğini, bir önceki yılın aynı döneminde ise 401.000 metrik ton arz fazlası verdiğini belirtti.
- Temmuz ayında dünya rafine bakır üretimi 2,50 milyon metrik ton, tüketim ise 2,44 milyon metrik ton olarak gerçekleşti.
- ICSG, Çin antrepolarındaki stok değişiklikleri dikkate alındığında, Haziran ayında 8.000 metrik tonluk bir arz açığı varken, Temmuz ayında 69.000 metrik ton arz fazlası verildiğini belirtti.
Dünyanın en büyük bakır üreticisi Şili'deki bakır üretimi, istatistik kurumu INE'nin yayınladığı verilere göre, Ağustos 2024'teki 470.696 tona kıyasla yıllık bazda %9,9 düşüşle 423.643 tona geriledi.
- Devlet tarafından işletilen şirket, El Teniente’deki kazayla bağlantılı olarak 33.000 metrik ton bakır kaybı bildirdi ve 2025 yılı tahminini düşürdü.
Antamina İşletme Direktörü Luis Santivanez, Peru'daki Antamina madenindeki bakır üretiminin bu yıl geçen yılki 430 bin tondan 380 bin tona düşeceğini, ancak 2026'da 450 bin metrik tona çıkmasının beklendiğini söyledi.
Citi Perşembe günü, Endonezya'daki Grasberg bakır madenindeki aksaklıklar nedeniyle 0-3 aylık ve dördüncü çeyrek bakır fiyat tahminlerini ton başına $10.000’dan $10.500’a yükseltti.
- Banka, 2026'da 400 kilotonluk bir piyasa açığı öngörüyor ve fiyatların gelecek yıl ton başına 12.000 dolara, hatta ton başına 14.000 dolara kadar çıkmasını bekliyor.
Bank of America (BofA), arz endişeleri nedeniyle 2026 ve 2027 bakır fiyatlarına ilişkin tahminlerini yükseltti ve Avrupa'da talebin toparlandığını, Çin'de ise istikrara kavuşacağını belirtti.
- Banka, gelecek yıl için bakır fiyatı beklentisini ton başına 10.188 dolardan 11.313 dolara, 2027 için ise ton başına $12.000 seviyesinden $13.500’a yükseltti.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's yaptığı açıklamada, Codelco'nun El Teniente bakır madeninde Temmuz ayı sonunda meydana gelen bir kazanın ardından üretimin durmasının, şirketin yıllık 1,6 milyon metrik ton üretim seviyesine dönme çabalarını geciktirebileceğini söyledi.
3ay vadeli LME bakır fiyatı ve LME bakır stoklarına ait grafik aşağıda sunulmuştur;
Hazırlayan: ER-BAKIR A.Ş. Ticari Grup Müdürlüğü, Hedging Şefliği
NOT: Bu çalışma; ER-BAKIR tarafından düzenli olarak izlenen kaynakların derlenmesi ve LME Brokerleri ile yapılan günlük piyasa değerlendirmeleri sonucunda hazırlanmış olup, sadece bir gösterge niteliği taşımaktadır. Bu çalışmada yer alan her türlü tablo ve grafikler, Er-bakır A.Ş. tarafından herhangi bir maddi menfaat temin edilmeksizin genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Söz konusu tablo ve grafikler, güvenilir olduğu düşünülen kaynaklardan derlenmekle birlikte; doğrulukları tarafımızca garanti edilmemekte olup belli bir getirinin sağlanmasına yönelik olarak verilmemektedir. Bu nedenle, bu çalışmada yer alan LME bilgilerinin yer aldığı tablo ve grafiklerdeki hatalardan, eksikliklerden ya da bu tablolara dayanılarak yapılan işlemlerden doğacak doğrudan veya dolaylı her türlü maddi/manevi zararlar ve masraflardan ve her ne şekilde olursa olsun üçüncü kişilerin uğrayabileceği her türlü zarar ve masraflardan dolayı Er-bakır A.Ş. sorumlu tutulamaz.
Yorumlar